Indywidualna stawka amortyzacyjna to możliwość optymalizacji ujęcia kosztów uzyskania przychodów w działalności. Indywidualna stawka amortyzacyjna znacznie przyspiesza amortyzację środków trwałych a to z kolei wpływa na zwiększenie poziomu kosztów w krótszym czasie.
Kiedy można zastosować indywidualną stawkę amortyzacyjną? Czy można ją uwzględnić w stosunku do wszystkich środków trwałych? Na czym polega jej zastosowanie.
Składnik majątku spełniający cechy środka trwałego
Ustawowe pojęcie środka trwałego występuje tylko na gruncie przepisów regulujących opodatkowanie przychodów, dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej. To oznacza, że jeżeli składnik majątku spełnia cechy środka trwałego to jest używany w działalności gospodarczej.
Składnik majątku będzie stanowił środek trwały w działalności, jeżeli:
- został nabyty lub wytworzony przez podatnika we własnym zakresie,
- jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,
- stanowi własność lub współwłasność podatnika,
- będzie użytkowany w działalności dłużej niż rok,
- może zostać oddany przez podatnika do używania innemu podatnikowi na podstawie umowy najmu, dzierżawy.
Podatnik po nabyciu środka trwałego do firmy ma obowiązek wprowadzić go do ewidencji środków trwałych. Wyjątkiem od reguły jest tzw. niskocenny środek trwały o wartości początkowej niższej niż 10 000 zł.
W takim wypadku podatnik może go wprowadzić do ewidencji środków trwałych, ale może go zaksięgować jednorazowo w koszty firmy bez dodawania go do ewidencji środków trwałych. Jeżeli jednak podatnik wprowadzi środek trwały do ewidencji środków trwałych musi ustalić jego wartość początkową i od tej wartości naliczać odpisy amortyzacyjne według rocznej stawki amortyzacyjnej określonej przez Klasyfikację Środków Trwałych albo zastosować jednorazową amortyzację, jeżeli dany środek trwały się do niej kwalifikuje.
| UWAGA! Roczna stawka amortyzacyjna jak i numer klasyfikacyjny dla każdego rodzaju środka trwałego dostępny jest w Klasyfikacji Środków Trwałych – KŚT. |
Klasyfikacja środków trwałych dostępna jest TUTAJ.
Zgodnie z tym, co mówi art. 22c ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PDOF) amortyzacji nie podlegają:
- grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów,
- budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy,
- składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej albo zaprzestania działalności, w której te składniki były używane; w tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono albo zaprzestano tej działalności,
- wartość firmy,
- dzieła sztuki i eksponaty muzealne.
Indywidualna roczna stawka amortyzacyjna w praktyce
Podatnik ma możliwość zastosowania indywidualnej stawki amortyzacji, co do niektórych rodzajów środków trwałych. W praktyce oznacza to zwiększenie wysokości kosztów w okresie amortyzacji oraz skrócenie okresu amortyzacji. Indywidualna stawka amortyzacji to roczna stawka amortyzacyjna.
Zgodnie art. 22j ust. 1 ustawy o PDOF podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla:
- używanych środków trwałych lub
- ulepszonych środków trwałych
– po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji środków trwałych danego podatnika. Indywidualna stawka amortyzacji nie może być jednak wyższa niż minimalny okres amortyzacji. Zależność tę przedstawiono w poniższej tabeli.
| Kiedy środki trwałe uznawane są za używane albo ulepszone | ||
| Grupy środków trwałych | Środki trwałe uznane są za ulepszone | Środki trwałe uznane są za używane |
| Grupa środków trwałych 3-6 oraz 8 KŚT | W sytuacji, gdy przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych wydatki poniesione przez podatnika na ich ulepszenie stanowiły, co najmniej 20% | W przypadku, gdy podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane przez podmiot inny niż podatnik, co najmniej przez okres 6 miesięcy |
| Środki transportu w tym samochody osobowe | ||
| Budynki i budowle inne niż budynki (lokale) niemieszkalne, dla których stawka amortyzacyjna w KŚT wynosi 2,5% (okres amortyzacji 40 lat) | W sytuacji, gdy przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły, co najmniej 30% wartości początkowej | W przypadku, gdy podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane przez podmiot inny niż podatnik, co najmniej przez okres 60 miesięcy |
| Budynki handlowo-usługowe trwale związane z gruntem wymienione w rodzaju KŚT 103 i inne budynki niemieszkalne wymienione w rodzaju KŚT 109, trwale związane z gruntem,kioski towarowe o kubaturze poniżej 500 m3, domki kempingowe i budynki zastępcze – dla których okres amortyzacji – nie może być krótszy niż 3 lata | ||
Ustawodawca jasno zaznacza, że indywidualna stawka amortyzacji może być zastosowana:
- tylko do niektórych środków trwałych,
- tylko do używanych lub ulepszonych środków trwałych,
- do środków trwałych po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji środków trwałych,
z uwzględnieniem ustawowych najkrótszych okresów amortyzacji.
| Warunki zastosowania indywidualnej rocznej stawki amortyzacyjnej dla ulepszonych lub używanych środków trwałych | ||
| Grupy środków trwałych | Warunki zastosowania indywidualnej stawki | Najkrótszy możliwy okres amortyzacji |
| Grupa środków trwałych 3-6 oraz 8 KŚT | Wartość początkowa nie przekracza 25 000 zł | 24 miesiące |
| Wartość początkowa jest wyższa od 25 000 zł i nie przekracza 50 000 zł | 36 miesięcy | |
| Pozostałe przypadki | 60 miesięcy | |
| Środki transportu w tym samochody osobowe | – | 30 miesięcy |
| Budynki i budowle | Inne niż budynki (lokale) niemieszkalne, dla których stawka amortyzacyjna w KŚT wynosi 2,5% (okres amortyzacji 40 lat) | 10 lat |
| Budynki i budowle inne niż budynki (lokale) niemieszkalne, dla których stawka amortyzacyjna w KŚT wynosi 2,5% (okres amortyzacji 40 lat) | a) budynki handlowo-usługowe trwale związane z gruntem wymienione w rodzaju KŚT 103 i inne budynki niemieszkalne wymienione w rodzaju KŚT 109, trwale związane z gruntem, b) kioski towarowe o kubaturze poniżej 500 m3, domki kempingowe i budynki zastępcze | 3 lata |
| Budynki (lokale) niemieszkalne | dla których stawka amortyzacyjna w KŚT wynosi 2,5% (okres amortyzacji 40 lat) pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz prowadzonej przez podatnika | 10 lat |
Zastosowanie indywidualnej rocznej stawki amortyzacyjnej na przykładzie
Podatnicy, którzy chcą skorzystać z indywidualnej stawki amortyzacyjnej muszą wpierw zbadać następujące kwestie:
- zweryfikować czy nabyty środek trwały kwalifikuje się do zastosowania indywidualnej stawki amortyzacyjnej tzn. sprawdzić czy rodzaj środka trwałego należy do grup 3-6 oraz 8 KŚT albo środków transportu albo budynków i budowli (tabela powyżej),
- sprawdzić czy nabyty środek trwały spełnia cechy używanego środka trwałego lub ulepszonego środka trwałego (tabela powyżej),
- sprawdzić jaka przypada na dany rodzaj środka trwałego – najniższa roczna stawka amortyzacji (tabela powyżej),
- pomnożyć indywidualną roczną stawkę amortyzacyjną przez wartość początkową środka trwałego i w ten sposób podatnik otrzymuje roczną wartość środka trwałego, którą ujmie w koszty firmy poprzez odpisy amortyzacyjne.
Przykład 1
Podatnik prowadzący działalność gospodarczą – czynny podatnik VAT stosujący podatek liniowy jako formę opodatkowania przychodów z działalności nabył w maju 2025r. używany wózek widłowy z silnikiem spalinowym (nr KŚT 763) dla którego właściwą stawką amortyzacyjną jest 14%. Wartość początkowa wózka to 24 000 zł.
Z uwagi na to, iż wózek należy do grupy KŚT 7 to najkrótszy okres amortyzacji przy założeniu, iż wózek widłowy był używany to 30 miesięcy, a więc roczna amortyzacja tego wózka to 40%.
Podatnik ujmie, zatem w koszty firmy łączną sumę odpisów amortyzacyjnych według rocznej stawki 40%:
- rok 2025 – 5 600 zł,
- rok 2026 – 9 600 zł,
- rok 2027 – 8 800 zł,
Miesięczne odpisy amortyzacyjne w kwocie 800 zł rozpocznie od okresu czerwiec 2025r. a skończy w okresie listopad 2027r.
Poniżej przedstawiono przypadek podatniczki, która od 10 lat korzystała na mocy umowy najmu z części nieruchomości w budynku handlowo-usługowym trwale związanym z gruntem – o numerze z grupy środków trwałych 103 KŚT (chodzi o lokal użytkowy o powierzchni ok. 30 m2 znajdujący się w tym budynku).
Pozostała część budynku była i nadal jest wynajmowana przez inne podmioty lub używana przez obecnych właścicieli budynku.
Budynek, co najmniej od 2005 r. był używany przez aktualnych właścicieli na potrzeby czerpania z niego korzyści w postaci czynszu z najmu.
Podatniczka będzie chciała kupić cały budynek i pozostawić dotychczasowych najemców, jako swoich klientów. Budynek będzie przeznaczony w całości na potrzeby związane z działalnością.
W momencie nabycia będzie on kompletny i zdatny do użytku w działalności a zaraz po tym nabyciu zostanie wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Przewidywany okres jego używania w firmie będzie dłuższy niż rok. Zakres działalności podatniczki zostanie rozszerzony o wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (PKD 68.20.Z).
Podatniczka zastanawia się czy będzie mogła w odniesieniu do tego budynku skorzystać z indywidualnej stawki amortyzacyjnej.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 04.10.2024r. o sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.596.2024.1.MAP uznał, że tak – „(…) Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że przychód z prowadzonej przez Panią działalności opodatkowany jest liniowo.
Na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej początkowo, tj. od stycznia 2005 r., na podstawie umowy najmu z 3 stycznia 2005 r. wynajmowała Pani nieruchomość – trwale związany z gruntem budynek handlowo-usługowy wymieniony w rodzaju 103 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), o powierzchni zabudowy 216,61 m2 oraz powierzchni użytkowej 250,48 m2. Od ok. 10 lat wynajmuje Pani jedynie niewielką część Budynku, tj. lokal użytkowy o powierzchni ok. 30 m2.
Pozostała część Budynku, tj. ok. 220 m2 od 2015 r. była i nadal jest wynajmowana przez inne podmioty lub używana przez obecnych właścicieli Budynku. Budynek, co najmniej od 2005 r. był, więc używany przez aktualnych właścicieli na potrzeby czerpania z niego korzyści w postaci czynszu najmu.
Planuje Pani nabyć w drodze umowy kupna ww. Budynek. W momencie nabycia Budynek będzie kompletny i zdatny do używania. Przewidywany okres używania Budynku będzie dłuższy niż rok i będzie on wykorzystywany przez Panią na potrzeby związane z aktualnie prowadzoną działalnością lub wynajmowany innym podmiotom w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, której zakres zostanie rozszerzony o wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (PKD 68.20.Z). Zamierza Pani wprowadzić po raz pierwszy Budynek do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych po jego nabyciu.
Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że skoro budynek, który zamierza Pani nabyć zaliczony do rodzaju 103 Klasyfikacji Środków Trwałych przed jego nabyciem był wykorzystywany przez okres dłuższy niż 60 miesięcy, a ponadto zostanie on po raz pierwszy wprowadzony przez Panią do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, to stosownie do art. 22j ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można ustalić dla tego budynku indywidualny okres amortyzacji, przy czym okres ten nie może być krótszy niż 3 lata. (…)”.
Autor:
Krzysztof Ulicki
Źródła:
Klasyfikacja Środków Trwałych [z dnia 10.06.2025].
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163) [z dnia 10.06.2025].
Ustawa z dnia 29.08.1997 – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 111) [z dnia 10.06.2025].
Ustawa z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061) [z dnia 10.06.2025].
Interpretacja indywidualna z dnia 04.10.2024r. o sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.596.2024.1.MAP Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej [z dnia 10.06.2025].
