Wycofanie pojazdu firmowego z działalności gospodarczej

2025-01-13

Niektórzy przedsiębiorcy z różnych powodów decydują się na wycofanie pojazdu firmowego z działalności gospodarczej. Mowa tu o sytuacji, w której wycofywany pojazd jest środkiem trwałym w działalności. Wycofanie pojazdu firmowego z działalności nie jest najczęstszym zdarzeniem gospodarczym tym bardziej istotne jest jakie skutki podatkowe wystąpią w tego typu sytuacji.

Czym jest środek trwały

Ustawodawca wymienił cechy środka trwałego m.in. w art. 22a do 22m ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 zwanej dalej ustawą o PDOF). W powyższych przepisach zakupiony do firmy składnik majątku będzie stanowił środek trwały, jeżeli:

stanowi on własność lub współwłasność podatnika prowadzącego działalność,
został nabyty lub wytworzony we własnym zakresie,
jest on kompletny i zdatny do użytku,
będzie używany w działalności i na cele działalności,
będzie użytkowany dłużej niż 12 miesięcy.

UWAGA!
Składnik majątku sklasyfikowany jako środek trwały musi być wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Przed rozpoczęciem jego amortyzowania musi być dla niego ustalony prawidłowy (dozwolony) sposób amortyzacji: jednorazowy,rozłożony w czasie według odpowiedniej stawki amortyzacji.

Jeżeli jednak podatnik zdecyduje o tym, aby nie wprowadzać zakupionego składnika majątku do firmy wówczas może go ująć bezpośrednio w koszty uzyskania przychodu, jednakże tylko jeżeli jego wartość początkowa (cena nabycia) będzie wynosiła 10 000 zł lub poniżej.

Wycofanie pojazdu firmowego z działalności a podatek dochodowy od osób fizycznych

Należy w pierwszej kolejności nadmienić, iż aby można było mówić o wycofaniu środka trwałego z działalności to ten składnik majątku musi być nabyty i wprowadzony do działalności (ewidencji środków trwałych). Wprowadzenie składnika majątku do firmy może nastąpić m.in. na podstawie nabycia, aportu, otrzymania darowizny, spadku i na podstawie innych form nabycia.

Analizując przepisy od art. 10 do 20 ustawy o PDOF należy wspomnieć, iż prawodawca nie wymienił czynności wycofania pojazdu firmowego stanowiącego środek trwały z działalności jako czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem wycofanie pojazdu firmowego będącego środkiem trwałym z działalności nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Potwierdza to m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydanej interpretacji indywidualnej z dnia 24.06.2022r. o sygn. 0114-KDIP2-2.4011.348.2022.4.SP w której wskazuje, że „(…) Należy także stwierdzić, że przekazanie środka trwałego (w tym przypadku samochodu osobowego) na cele prywatne nie wywołuje żadnych skutków podatkowych po Pana stronie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Przeniesienie nie stanowi zbycia składnika majątkowego, ponieważ nadal pozostaje Pan jego właścicielem. (…)”.

Sama czynność wycofania pojazdu firmowego z działalności będącego środkiem trwałym w tej firmie nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

UWAGA!
Wycofanie z działalności nie w pełni zamortyzowanego środka trwałego wymaga od podatnika zaprzestania dokonywania odpisów amortyzacyjnych w miesiącu następnym po miesiącu wycofania. To oznacza, że ostatni odpis amortyzacyjny będzie dokonany w miesiącu wycofania środka trwałego.

Sprzedaż środka trwałego, który został już wycofany, to odrębny temat, który omówimy w innej publikacji.

Wycofanie pojazdu firmowego z działalności a podatek VAT

Wycofanie środka trwałego – pojazdu firmowego z działalności gospodarczej podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem sytuacja wygląda inaczej aniżeli w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 zwanej dalej ustawą o VAT) opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium RP.

Z kolei zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT odpłatna dostawa to także przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
wszelkie inne darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu jego nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Zatem wycofanie z działalności pojazdu firmowego stanowiącego środek trwały w firmie będzie opodatkowane podatkiem VAT, ponieważ czynność wycofania na gruncie podatku VAT jest traktowana tak jak odpłata dostawa towarów. Najistotniejsze jest jednak to czy podczas nabycia pojazdu firmowego do firmy przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT w części lub w całości (nawet jeśli podatnik nie skorzystała z tego prawa i nie dokonał odliczenia podatku VAT). Jeżeli jednak nie przysługiwało to prawo to nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

UWAGA!
Jeżeli podatnik wycofa z działalności środek trwały przy zakupie, którego nie miał prawa do odliczenia podatku VAT to przy jego wycofaniu nie będzie zobligowany do doliczenia podatku VAT.

Wycofanie pojazdu firmowego, będącego środkiem trwałym, przez czynnego podatnika VAT podlega obowiązkowemu opodatkowaniu podatkiem VAT w przypadku, gdy:

miał prawo do odliczenia części lub całości podatku VAT naliczonego od zakupu tego pojazdu albo części składowych do tego pojazdu (dotyczy tylko części zwiększających jego wartość a nie dotyczy standardowych wydatków eksploatacyjnych).

Jeżeli natomiast czynny podatnik VAT nie miał prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od zakupu pojazdu firmowego bowiem nabył go na podstawie umowy kupna-sprzedaży lub faktury VAT-MARŻA i nie nabywał części składowych zwiększających jego wartość to czynność wycofania pojazdu firmowego – środka trwałego z działalności nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. Powyższe stanowisko potwierdza Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydanej interpretacji indywidualnej z dnia 24.07.2023r. o sygn. 0112-KDIL1-3.4012.354.2023.1.AKR w której wskazuje, iż „(…) Oznacza to, że nieodpłatne przekazanie towarów uznaje się za odpłatną dostawę towarów, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z ich nabyciem, importem lub wytworzeniem, w tym części składowych.

Odnosząc przedstawiony opis sprawy do przepisów podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że wycofanie samochodu osobowego z działalności gospodarczej przez Pana podlega opodatkowaniu tym podatkiem zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy. Jak wynika z opisu sprawy, samochód został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z nabyciem samochodu osobowego. W rezultacie wycofanie samochodu osobowego z działalności gospodarczej na cele prywatne, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 2 ustawy. (…)”.

Przykład 1

Czynny podatnik VAT prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży odzieży używanej. W miesiącu 03/2021r. zakupił do firmy na podstawie faktury VAT-MARŻA auto osobowe. Samochód był użytkowany w trybie mieszanym (w działalności i prywatnie). W czasie jego użytkowania podatnik odliczał 50% podatku VAT naliczonego z faktur dotyczących wydatków eksploatacyjnych auta, do których należały m.in. części samochodowe, paliwo, naprawy, opłaty za przejazd autostradą, badania techniczne, inne koszty. Podatnik nie nabywał części składkowych podwyższających wartość samochodu. W okresie 10/2024r. podatnik wycofał z działalności samochód. W tej sytuacji wycofanie samochodu nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT z uwagi na to, iż podatnikowi przy jego nabyciu na podstawie faktury VAT-MARŻA nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT. Wycofanie samochodu pozostanie także bez skutków podatkowych wobec podatku dochodowego od osób fizycznych.

Przykład 2

Czynny podatnik VAT prowadzący działalność administrowania systemami komputerowymi nabył w miesiącu 09/2020r. samochód osobowy. Zakup został dokonany na podstawie faktury a podatnik odliczył z niej 50% podatku VAT naliczonego. Po ponad 4 latach użytkowania w trybie mieszanym podatnik chce wycofać auto z działalności. W miesiącu 10/2024r. dokonał jego wycofania. Czynność wycofania będzie w tym wypadku opodatkowania podatkiem VAT. Wobec tego podatnik ma obowiązek ustalić wartość wycofanego samochodu na cele ujęcia w JPK_V7X. Wartość ta to wartość rynkowa tego typu samochodu przypadająca na dzień jego wycofania z działalności. Jeśli chodzi o podatek dochodowy od osób fizycznych to wycofanie nie będzie powodowało obowiązku opodatkowania tym podatkiem.

UWAGA!
Wycofanie środka trwałego z działalności to zmiana przeznaczenia jego użytkowania z używania w działalności jako składnik majątku na używanie poza działalnością, a więc użytek prywatny.

Wycofanie pojazdu firmowego z działalności a korekta podatku VAT naliczonego, odliczonego przy zakupie

W sytuacji, gdy podatnik zmienił przeznaczenie swojego środka trwałego użytkowanego w działalności wówczas może nastąpić obowiązek dokonania korekty podatku VAT naliczonego, odliczonego przy nabyciu (jeżeli przy zakupie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT). Wycofanie pojazdu firmowego z działalności przy zakupie, którego przysługiwało prawo do odliczenia VAT jest zmianą przeznaczenia (względem podatku VAT). Należy pamiętać, iż miesiąc wycofania pojazdu firmowego określa się jako miesiąc dokonania przez podatnika zmiany przeznaczenia.

Zgodnie z art. 90b ust. 1 ustawy o VAT jeżeli w terminie 5 lat, licząc od miesiąca zakupu środka trwałego (pojazd firmowy):

nastąpi zmiana jego wykorzystywania na użytkowanie mieszane (wykorzystywanie i do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza) – podatnik jest zobligowany do dokonania korekty kwoty podatku VAT naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu,
nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej (użytek z odliczaniem 100% podatku VAT) – podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty podatku VAT naliczonego odliczonego przy nabyciu środka trwałego.

Czynny podatnik VAT, który wycofuje pojazd firmowy z działalności przy zakupie, którego (także przy nabyciu części składowych do tego pojazdu zwiększających jego wartość) miał prawo do odliczenia całości lub części podatku VAT naliczonego wówczas będzie zobowiązany do dokonania korekty tego odliczonego przy nabyciu podatku VAT naliczonego. Wszystko jednak zależy od wartości pojazdu i okresu czasu jaki upłynął od momentu wycofania. Szczegóły przedstawiono w poniższej tabeli.

UWAGA!
Zgodnie z art. 90b ust. 6 ustawy o VAT w przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej:
1) nieprzekraczającej 15 000 zł – korekta podatku VAT naliczonego jest dokonywana, gdy zmiana przeznaczenia jego wykorzystywania (np. wycofanie) nastąpi w ciągu 12 miesięcy od miesiąca, w którym pojazd został nabyty, zaimportowany lub oddany do użytkowania
2) przekraczającej 15 000 zł – korekta podatku VAT naliczonego jest dokonywana, gdy zmiana przeznaczenia jego wykorzystywania (np. wycofanie) nastąpi w ciągu 60 miesięcy od miesiąca, w którym pojazd został nabyty, zaimportowany lub oddany do używania ten pojazd samochodowy.

Jeżeli podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku VAT przy nabyciu pojazdu firmowego wówczas oczywiście nie ma obowiązku dokonania jego korekty.

Wycofanie pojazdu firmowego z działalności a składka zdrowotna

Wycofanie pojazdu firmowego z działalności gospodarczej będącego środkiem trwałym w tej firmie nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W momencie wycofania pojazdu firmowego nie powstaje więc przychód z działalności gospodarczej ani koszt uzyskania tego przychodu. To z kolei oznacza, że sama czynność wycofania nie spowoduje obowiązku naliczenia składki zdrowotnej. Dzieje się tak dlatego, iż obliczenie składki zdrowotnej zależne jest od przychodów i kosztów z działalności gospodarczej. Jeżeli z tytułu konkretnej czynności one nie zaistnieją to podatnik nie oblicza składki zdrowotnej. Tutaj warto nadmienić, iż w roku 2025 miała miejsce zmiana w obowiązku naliczania składki zdrowotnej od sprzedaży środków trwałych. To zagadnienie będzie jednak przedmiotem odrębnej publikacji.

Wycofanie pojazdu firmowego z działalności a przychód

W momencie sprzedaży wycofanego uprzednio pojazdu firmowego (środka trwałego):

jeżeli sprzedaż nastąpi przed upływem 6 lat od momentu jego wycofania wówczas podatnik ma obowiązek zaliczyć przychód z tej sprzedaży do przychodu z działalności gospodarczej oraz uwzględnić koszty uzyskania przychodów (niezamortyzowaną wartość pojazdu),
jeżeli sprzedaż nastąpi po upływie 6 lat od momentu jego wycofania wówczas podatnik nie rozpoznaje z tego tytułu przychodów ze sprzedaży (ani kosztów) ponieważ taka sprzedaż nie podlega już opodatkowaniu podatkiem dochodowym.